Nhắc đến những dòng lộc bình được người tiêu dùng Việt Nam vô cùng yêu thích từ trước đến nay, chắc chắn phải nhắc đến lộc bình Bát Tràng. Quy trình sản xuất sản phẩm gốm sứ này ra sao mà khiến cho lộc bình gốm sứ Bát Tràng có thể vang danh trong suốt 700 năm qua. Bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ bật mí đến bạn quy trình sản xuất để tạo ra những tác phẩm nghệ thuật gốm sứ tuyệt đẹp – lộc bình.
Lựa chọn và xử lý đất
Bước đầu tiên trong quy trình sản xuất lộc bình Bát Tràng chính là bước chọn và xử lý đất. Nguyên liệu đất được tuyển chọn rất kỹ càng từ vùng đất tổ Hùng Vương linh thiêng, đất sét trắng lấy từ vùng Đông Triều – nơi có núi thiêng Yên Tử, hòa quyện cùng với nước phù sa của Sông Hồng. Chính điều này đã tạo nên ý nghĩa phong thủy vô cùng tốt đẹp cho các sản phẩm lọ lộc bình Bát Tràng.
Lựa chọn đất nung lộc bình
Sau khi đã lựa chọn được đất và nước, các nghệ nhân sẽ tiếp tục tinh lọc nguyên liệu qua 4 bể đất bao gồm bể đánh, bể lắng, bể phơi và bể ủ. Mục đích để tạo ra nguồn nguyên liệu chuẩn nhất.
Thời gian hoàn thiện xong công đoạn này ít nhất phải mất 6 tháng cho đến 1 năm. Đây là công đoạn đầu tiên cũng là công đoạn vô cùng quan trọng để tạo ra chất lượng cho lộc bình sứ Bát Tràng.
Tạo hình cho sản phẩm
Trước đây, các nghệ nhân sẽ sử dụng kỹ thuật vuốt tay trên bàn xoay truyền thống để tạo ra những sản phẩm gốm sứ lộc bình. Tuy nhiên, hiện nay với sự trợ giúp của công nghệ hiện đại, nghệ nhân sử dụng khuôn thạch cao để định hình cho sản phẩm. Người nghệ nhân dùng kinh nghiệm và sự khéo léo của mình cho bọt khí thoát ra ngoài từ từ, đảm bảo tạo nên sản phẩm lộc bình mộc mịn và đạt chuẩn chất lượng.
Khuôn thạch cao được dùng đúc lộc bình
Sấy lộc bình mộc
Sau công đoạn tạo hình cho sản phẩm, lộc bình Bát Tràng tiếp tục trải qua công đoạn sấy bằng đèn dây tóc. Thời gian sấy một chiếc lộc bình mộc thường kéo dài trong khoảng thời gian từ 18 – 24 tiếng tùy thuộc vào kích thước sản phẩm.
Khi lộc bình được tháo khuôn, các nghệ nhân sẽ có nhiệm vụ cắt gọt những chỗ thừa. Phần miệng và đế lộc bình chính là những vị trí được trau chuốt kỹ càng nhất để đảm bảo hài hòa về hình dáng.
Tiến hành vẽ chi tiết trên lộc bình
Đây chính là giai đoạn tốn nhiều thời gian nhất trong cả quy trình sản xuất lộc bình gốm sứ Bát Tràng. Tùy thuộc vào độ phức tạp của các chi tiết trang trí mà công việc này sẽ diễn ra trong khoảng 1 tháng hoặc có thể hơn. Những người nghệ nhân đã gắn bó với nghề gốm sứ lâu năm tại Bát Tràng tiến hành vẽ từng chi tiết trang trí trên lộc bình hoàn toàn bằng tay. Điều này giúp cho lộc bình Bát Tràng mang dấu ấn riêng.
Vẽ chi tiết trên lục bình mộc
Những sản phẩm lộc bình cao cấp hội tụ hàng nghìn nét vẽ, hàng nghìn lần đắp nổi để tạo nên sản phẩm mỹ nghệ có một không hai. Vì là vẽ hoàn toàn bằng tay nên nhìn kỹ thì mỗi chiếc lộc bình sẽ mang một hình thái, dáng dấp và mang đậm dấu ấn riêng biệt của những nghệ nhân.
Công đoạn tráng men
Nghệ nhân sẽ sử dụng 2 kỹ thuật chính để tráng men cho lộc bình sứ Bát Tràng đó chính là phun và tráng men. Mỗi đơn vị sản xuất lộc bình sẽ sử dụng men đặc chế gia truyền nên có màu sắc, độ bóng hoàn toàn khác nhau. Trước khi trải qua công đoạn tráng men, nghệ nhân cũng sẽ phải thực hiện nhiều công đoạn sao cho những nét vẽ họa tiết không hòa lẫn vào men nền và men bóng.
Tiến hành nung
Căn cứ vào men sử dụng trên lục bình, thì thời gian nung và cách nung cũng khác nhau. Thông thường các sản phẩm lộc bình Bát Tràng sẽ trải qua 1- 2 lần nung ở nhiệt độ 1200 đến 1300 độ C.
Trong suốt quá trình nung đòi hỏi người nghệ nhân phải theo dõi sát sao vì chủ cần một sơ suất nhỏ thì cũng sẽ dẫn đến thất bại. Để mang đến may mắn trong suốt quá trình nung, người thợ trước khi nung mộc bình sẽ thắp 3 nén nhang để khấn thần Lửa phù hộ cho suốt quá trình diễn ra suôn sẻ.
Trên đây là toàn bộ quá trình tạo ra sản phẩm lộc bình Bát Tràng. Thành phẩm đạt chất lượng sẽ không bị nứt, vỡ, họa tiết sắc nét, màu men lên đạt chuẩn.
Nếu như Quý gia chủ đang có ý định mua lộc bình để trang trí cho gian thờ của gia đình thì có lẽ bình hút tài lộc Bát Tràng chính là sự lựa chọn xứng đáng được ưu tiên hàng đầu. Với các công đoạn sản xuất tỉ mỉ, cầu kỳ, sản phẩm lộc bình chính là kết quả của kinh nghiệm, sự tỉ mỉ, sáng tạo của của các nghệ nhân. Qua đây, chúng ta cũng hiểu vì sao trong suốt chiều dài lịch sử 700 năm, lộc bình Bát Tràng vẫn luôn là sự lựa chọn được ưu tiên của người tiêu dùng.
